Brief aan bejaarde kunstenaar

07-01-2025

Ik weet het. Wij hebben ongekend veel geluk gehad. Dit, in onze beleving luxe appartement, is de samentrekking van twee bejaarden woningen uit een negentiende eeuws verleden. Maar met de onderliggende twee etages kan men echt niet verder de twintigste eeuw in. Zulke kleine kamers.

Niet naar de wensen, eisen en maatstaven van nu. Dus is er een nieuw complex in aanbouw. Ontworpen, ingedeeld en gebouwd naar de huidige voorschriften, wetten en mogelijkheden. Een nieuwe stap in de zoektocht naar andere woonvormen voor ouderen. Dat wordt verhuizen dus. Ook voor ons.

Was het in heel Nederland nu vast maar zo. Maar de vorige kabinetten bedachten in hun financieel gestuurde wijsheid een even briljante als goedkope oplossing: thuisblijven.

Honderdduizenden ouderen anno nu, wonend in het verstedelijkte westen, waar een verroeste fiets in een levenloze boom hangt, krijgen daar een haperende verzorging thuis waar ze de badkamer boven niet meer kunnen bereiken. Want in een traplift voorziet het zorgsysteem niet. Dus is hun bed in de woonkamer gezet. Met de liefdevolle woorden: "mag je fijn nog even thuisblijven, oudje...".

Dat heet ouderenzorg in tijden van welvaart. En de bedenkers zijn ambtenaar of politici die onverwacht opnieuw tientallen miljarden moeten uitgeven teneinde een reïncarnatie van Stalin buiten onze wervaartsgrenzen te kunnen houden. 

Mijn Dordtse grootvader nam me nog minder dan tachtig jaar geleden mee naar de ongerepte natuur van het landgoed Crabbehof. Nu heet alleen een straat nog zo en kan zelfs mijn navigatiesysteem - op weg naar de laatste aandacht voor een aangetrouwd nichtje - daar het crematorium niet eens meer vinden. En dat binnen één generatie. De ònze.

Jouw verbeelding van een ooit met de hand gegraven kanaaltje in het Sterrebos van Drenthe herinnert me aan dat Dordtse landgoed van mijn opa's tijd. Moge de overbevolking Frederiksoord nooit bereiken en laat me desnoods door zo'n bruggetje zakken. Als het er nog maar is. En blijft. Met af en toe een timmerman die hier en daar een plank vervangt uit respect voor het verleden. En terwille van een moment van meditatie. 

Helaas, realisme is geen synoniem voor optimisme. En daarom mogen we niet eens dénken dat veel vroeger toch écht beter was. En dat wat er allemaal nog zou moeten zijn, helaas is vergaan tot een goedbedoelde herinnering. Of tot zo'n zeldzame uitzondering die laat zien hoe het nog steeds had kùnnen zijn.

Ja, wij hebben zo'n uitzondering getroffen, zijn ons daar elke dag weer van bewust en soms ook wel een beetje beschaamd. Niet voor niets noemde ik jouw - in onze ogen een meesterwerk - een blij moment omdat jouw vraagprijs binnen ons budgetair bereik lag en jouw kunst helaas dreigt te verworden tot een ansichtkaart van het verleden.

Weggedrukt door Rolex en Tesla. Troost je, wij willen geen Tesla en ik ben gehecht aan mijn Citizen met ecodrive die een tijdreis vanuit Japan via China en Rusland heeft gemaakt en zo in Leipzig en tenslotte in de Achterhoek is beland. En dat toch óók heel precies tijd, dag en datum aangeeft. Aangedreven door zonlicht. Een bijna-voorbeeld van perpetuum mobile. Het kostte me 20 euro op Marktplaats en er zit sinds een week een andere opslagcel in. Voor de rest van mijn leven. Want we hebben geen twaalf mille voor een Rolex. En al wonnen we een miljoen dan hadden we er dat nog niet voor over.

Ik wilde je alleen maar laten weten dat tenminste één van je briljant geschilderde herinnerings-momenten hier verder leeft en nog steeds wordt herontdekt. Ook door bezoekers en medebewoners. Want dàt heeft jouw kunst vóór op een foto die in één honderdste van een seconde niet vermag weer te geven wat dankzij jou wél door de volgende generaties bewonderd zal blijven. Ook al is de kans groot dat jouw Sterrenbos mijn Crabbehof achterna gaat…