Van Ooievaar tot Wegwerphuls
Je kunt je kop meters diep in het zand steken, je kunt vluchten naar een zonovergoten land, je kunt een plastisch chirurg financieren tot er geen rimpeltje meer te verwijderen valt, maar het verval zet door. Onstuitbaar. Zo niet op de manier van de heren Alzheimer of Parkinson dan toch wel door gewoon fataal omvallen of een enge ziekte.
Ook jouw vitale, bij elk van je bekenden, vertrouwde verschijning en je levendige motoriek dalen hoe dan ook af tot het niveau van zielig zijn is bereikt. En vervolgens gaat de behoefte aan verzorging ook over op het stadium van permanent.
Zover gekomen vervliegen de herinneringen aan wie of wat je ooit was tussen ooievaar en de ouderdom.
De volgende fase verzacht die vernederende gedachte dankzij je toenemende Grote Vergetelheid.
Want de mensen die je gisteren nog om je heen had zijn je òfwel vergeten òf verhuisd òf al voor je uit gegaan naar de wachtkamer van Petrus.
En degenen die je nu om je heen hebt weten daar gewoon niets van of zijn niet geïnteresseerd in het al of niet van jouw voortbestaan. Gelukkig niet beseffende dat zij dat grotendeels betalen. Via ‘s lands duurste begrotingspost. Hoofdstuk Ouderenzorg.
Bovendien, je dagelijkse leefomgeving is desondanks al bijna gekrompen tot de afmetingen van een konijnenhol met menselijke afmetingen.
Nog een aantal maanden en dan zit je daar minstens de halve dag. Wazig voor je uit starend, al niet meer wetend welk knopje waarvoor dient. Diep verzonken in je lange termijn herinneringen. Je eerste ontmoeting met Sinterklaas? Of toen je zo verliefd werd op die jongen of dat meisje waar je wat later mee getrouwd bent? Hoe heette die ook alweer?
Je wordt overvallen door een helder moment. Je schrikt van de vlekken op je bloes. Die moet in de was en je wilt een schone want er kan elk moment iemand komen… Dan zakt je denkvermogen terug. Tot onder het niveau van een Chimpansee. En die is bijna zo slim als een heel oud mens, vertelde Jane Goodall die ook net dood is.
"Hoezo ook? Wil je ook dood dan?"
"Ja graag want dit is niks."
De hulpverlening moet zich opvouwen om je vitale delen te kunnen bereiken. En je doet er goed aan om de knop schaamtegevoel definitief op uit te zetten. Want anders kan alleen een nóg snellere afbouw van je geheugen je mentale evenwicht nog redden van totale versombering. En - niet te vergeten - van ondraaglijke pijnen die zonder dozen vol pijnstillers zoals: paracetamol, ibuprofen, diclofenac, oxycodon, fentanyl, morfine en tramadol, niet te verdragen zouden zijn. En die je bewustzijn nog verder versuffen dan voordien al het geval was.
Maar het kàn nog erger. De deur zwaait open en de zuster komt binnen. Iedereen zegt zuster en dat is ze ook maar op een andere manier dan in een ziekenhuis. Verzorgster Anneke pakt je rolstoel en zet die geroutineerd voor je klaar. Maar dàn volgt het meest vernederende zinnetje van het gareel waarin je nóóit had willen zitten:
"Ik kom u halen want WE gaan eten…"
Dat wil je eigenlijk ook niet meer maar het MOET. Want zonder eten ga je dood. Is dat zo erg dan? Het gebeurt toch. Over een maand of wat. Als ze je die prik wat eerder hadden willen geven dan was je tenminste wáárdig in hun herinnering gebleven. Niet mummelend en ook zonder vlekken op je bloes.
Maar nu valt alles onder de diagnose: natuurlijk versterven. Nog steeds conform de wetten van de meeste godsdiensten plus de eed van dokter Hippocrates die geen Griek was maar een geëmigreerde Egyptenaar. En die zich nu - een paar duizend jaar later - een slag in de rondte zou schrikken vanwege de eed die onze medici bij de aanvang van hun nobel beroep schijnen te moeten zweren. Namelijk dat ze alles in het werk zullen stellen om een patiënt te genezen.
Waarvan in godsnaam? Van de ouderdom? Al leefde Hippocrates een paar duizend jaar terug; hij had al wel door dat genezen in bovenomschreven situatie een volstrekt onhaalbare kaart was en altijd zou blijven. En in zijn tijd was veertig oud. Laat staan na die tachtig jaar van nu.
Wat Hippocrates evenwel met zijn eed bedoelde was: Jij, meneer of mevrouw de dokter zweert dat je het lijden van een zieke zoveel mogelijk zult verlichten. Niet dat je hem of haar persé oud moet maken. Als beter niet meer kan en de patiënt geen pijnlijk of zielig uitstel wil, dan moet je hem of haar soms zelfs wel eens helpen om dood te gaan. Want de wens van je patiënt dient jouw leidraad te zijn.
Niet die van de Dominee, de Paus, meneer Pastoor of de Politiek. En waarom zou je niet? In de humane wetenschap dat je iemand helpt het grootst mogelijke, doch anno nu volstrekt onnodig lijden over te slaan…
Vind je het gek dat zij die veel te weinig weten van een mogelijk eerdere afslag richting Magere Hein, daar steeds radelozer naar zoeken?
Maar in de wet is die afslag niet populair. Omdat de meeste kiezers nog niet oud zijn…
25 november 2025