Opleunen en Uitdienen

De man stapte uit wat - naar ik aannam - zijn eigen zwarte Hyundai Kona Hybrid was. Bepaald niet de goedkoopste onder de Koreanen. Dat was hem zelf trouwens ook van hieruit wel aan te zien. Hij had keurig grijs haar met een verzorgd ringbaardje en droeg zo'n bruin gebreid weekendvest. Hét uniform voor gearriveerde pensionado's. Met knopen aan de voorkant. Meer kon ik niet zien van bovenaf. Ik vermoedde een zorgvuldig gestrikte vintage stropdas als herinnering aan een succesvol arbeidsverleden.

Hij was duidelijk niet van hier. En ook niet in functie. Hooguit op bezoek. Bij een familielid. In het ergste geval zijn vrouw die hier best opgenomen kon zijn. Accuut zelfs, maar dat viel uit z'n rustige manier van handelen niet op te maken.

Ik ken veel van de vaste bewoners maar nog lang niet allemaal. Je kunt het zo aantrekkelijk opdienen als je wilt, maar dit gebouw is onafwendbaar de laatste opmaat naar het einde. En dan heb ik het zelf nu al verder geschopt dan veel van m'n familieleden en bekenden die al zijn uitgestuft. Mijn Rietje ook. Nog maar kort geleden. Dat blijft pijn doen maar het is niet anders. En diep van binnen wil ik ook niet anders.
Op elke vraag aan haar ken ik het antwoord. Maar toch stel ik ‘m.  

Wie van de nog levenden hardnekkig "thuis" blijven wonen hechten kennelijk zodanig aan hun traditionele woonsituatie dat ze mettertijd hulp-aan-huis riskeren. Of ze leven met hun steeds ouder wordende koppen in het zand van Senioren Sahara. Maar als het onvermijdelijke moment komt dat ze van de ene dag op de andere afhankelijk worden van ambulante thuiszorg, dan benijd ik hen toch heel erg niet. En dat ligt ook zeker niet aan de goede wil van de wijkverpleegkundigen, maar aan hun afnemend aantal en het toenemende tekort aan hun hulpvaardige handen.

Vandaar dat wij al een aantal jaren geleden besloten tot een aanleunwoning boven een zorginstelling in het centrum van ons stadje. In feite leunden we dus niet aan- maar er bovenop. Op de bovenste en derde verdieping. En ik ben ook nog "niet in de zorg", maar al wel onder de hoede van… Voor het geval dat. Met in elke kamer zo'n rood alarmknopje. En een val-detector om rond je nek te hangen.

Idealer kan het eigenlijk niet in een landje dat met z'n zorgstelsel hollend op de terugweg is en een hopeloos tekort aan hulpverleners op alle mogelijke manieren vruchteloos tracht te compenseren.

Thuiszorg is bovendien helemaal hopeloos inefficiënt. En vergt een enorme inzet en betrokkenheid om het tekort aan collega's zelf dan maar in te vullen. Ik geef het je te doen. Omdat politici nog geen weet hebben van bejaard zijn staan ze er niet bij stil dat ook hùn toekomst eindig is. Met een rollator in het vooruitzicht of misschien wel hangend aan een drone.

Dat voornoemde bezoeker een bezoeker is kan ik zien vanaf ons zon beschenen balkon en leidde ik automatisch af uit een tweetal feiten: ik had hem nog nooit gezien en zijn auto ook niet. En twee: die zou hij dan trouwens aan de de achterzijde van het gebouw hebben geparkeerd. 

Daar hebben de gelukkigen, die naar de mening van het RDW nog rijvaardig genoeg zijn, elk hun eigen parkeerplek. En zien met ingehouden spanning hun volgende rijbewijsverlenging tegemoet. Ik ben in achtentwintig weer aan de beurt. En in drie jaar kan je veel ellende overkomen als je eigenlijk nu al oud bént. Maar hoe beangstigend ook: ik ben daarop voorbereid. Voorzover dat kan. 

Maar al lopen we nu nog van hieruit binnen vijf minuten in een aantal belendende winkelstraatjes of schuiven aan bij een redelijke keuze aan horecagelegenheden, toch wordt het inleveren van de auto op voorhand als een huiveringwekkende mijlpaal ervaren. Om twee redenen: je bent je impulsieve, altijd gereedstaande vrijheid en je 'normale' actieradius in één klap kwijt. En het RDW heeft ontdekt dat je persoonlijke sluipende defecten kennelijk in die zin zijn toegenomen dat je aan je eerste rollator of rolstoel toe bent. Kort gezegd: echt oud is heel erg dichtbij hulpbehoevend. 

En als je zo erg ver bent zul je het aan anderen moeten overlaten welke eigendommen er wel of niet naar de kringloop gaan. Dan slaat de klap in als een explosieve voltreffer en is de volgende fase nauwelijks controleerbaar. Vandaar dat wij een groot deel van het materieel afscheid nemen en de keuze van mee verhuisde bezittingen verdeelden over meerdere fases. Nog actief van geest en redelijk ter been.

Maar zelfs daar blijft het niet bij. Want als je écht oud bent en niet alleen onderweg naar het laatste fluitsignaal, dan verander je toch nog steeds vaker van gedachten en plannen. Want je blijkt niet álles te hebben voorzien. Het is alsof er een palingfuik, waarvan je het bestaan nooit hebt vermoed, zich steeds verder sluit om wat je van het begrip toekomst nog verwachten mag.

Mijn advies? Blijf de onomkeerbare toekomst telkens tenminste één stap voor. Ook niet leuk maar beter dan binnen enkele dagen of weken van zelfverzorgend plotseling actief naar een gareel waarbij de dag begint met de woorden:

"Goedemorgen mevrouw, meneer…  WE gaan opstaan en ontbijten."

Ik háát dat gareel op voorhand. In de tijd van de wekker kon je tenminste zelf nog beslissen te blijven liggen. Helaas, er komt voor ieder van ons een moment dat het echt niet meer anders kan.

Misschien dat die Kona daar ook geparkeerd staat teneinde dat nog zo lang mogelijk voor zich uit te schuiven. Nog een paar jaar of zo. 

6 augustus 2025